কঁকালৰ বিষ আৰু আয়ুৰ্বেদ

ডাঃ ৰীমা ভট্টাচাৰ্য্য (এম.ডি.)

আয়ুৰ্বেদ মেডিচিন বিশেষজ্ঞ ও চিকিৎসা বিষয়া , নগাঁও

ৰাতিপুৱা শোৱাৰ পৰা উঠি কঁকাল খন গোট মাৰি ধৰা, সম্পূৰ্ণ কৈ আগলৈ হালিব নোৱাৰা, খোজ কাঢ়িলে বা চিৰি বগালে অথবা ব্যায়াম কৰিলে বিষ উৎপন্ন হোৱা, কামৰ মাজতে কঁকাল লগা বা লৰচৰ কৰিব নোৱাৰা ইত্যাদি সমস্যাই বৰ্তমান সময়ত যিকোনো বয়সতে গা কৰি উঠে । সাধাৰণতে পাকঘৰত কাম কৰা মহিলা, গাড়ী-মটৰচাইকেল নিতৌ চলোৱা লোকৰ মাজত উক্ত সমস্যা ঘাইকৈ দেখা দিয়ে। মেৰুদণ্ডৰ হাড়ৰ মাজত থাকিবলগীয়া দূৰত্ব কমি যোৱা, হাড়ৰ কিছু অংশ ক্ষয় যোৱা, মেৰু দণ্ডৰ আৱশ্যকীয় বক্ৰতা অটুট নথকা ইত্যাদিবোৰ কঁকালৰ বিষৰ মুখ্য কাৰণ ৰূপে গণ্য কৰা হয়। ৰজোনিবৃত্তি জনিত কঁকালৰ বিষো অতি সুলভ। প্ৰকৃত বিষৰ লগত আনুষংগিক সমস্যা যেনে, ভৰিৰ জিনজিননি , ভৰিৰ পোৰণি, কিছু কিছু অংশ সংজ্ঞাহীন হোৱা ইত্যাদি ও পৰিলক্ষিত হয়। বয়স অনুসৰি বিষৰ কাৰণসমূহ ভিন্ন হয়। ক্ষয় (degeneration) যোৱা সমস্যাক lumber spondylosis বুলি কোৱা হয়, যিটো ৩০বছৰ উৰ্ধৰ লোকৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা যায়।  আনহাতে কম বয়স (২০-৩০ বছৰ) ত কঁকালৰ বিষৰ অন্যতম কাৰণ হল loss of lumber lordosis , অৰ্থাৎ মেৰুদণ্ডৰ বক্ৰতা হ্ৰাস পোৱা। অধিক সময় বাহন চলোৱা বা বাহনত যাত্ৰা কৰা, চকীত অধিক সযয় বহি থকা, ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলে গধুৰ বেগ কঢ়িওৱা ইত্যাদি কাৰণৰ বাবে loss of lordosis পৰিলক্ষিত হয়। আন এক সঘনাই দেখিবলৈ পোৱা কাৰণ হল IVDP ( intervertebral disk prolapse) , অৰ্থাৎ ককাঁলৰ হাড়ৰ মাজত থকা disk বাহিৰলৈ ওলাই অহা। ই যিকোনো বয়সত দেখা দিয়া এক গুৰুতৰ সমস্যা। কাৰণ বহু লোকে শল‍্য চিকিৎসাৰ বাবে আগবাঢ়ি ও বিফল হয়। এই ক্ষেত্ৰত প্ৰচণ্ড বিষৰ লগতে ভৰিৰ বিষ আৰু জিনজিননি হয়, যাৰ ফলত ৰোগীৰ একেবাৰে চলাচল বন্ধ হৈ পৰে।  হাড়ৰ বিষৰ লগতে এইটো ক্ষেত্ৰত স্নায়ুৰ বিষ হোৱাও দেখা যায়। যিহেতু ককাঁলৰ বিষ অতি আমনি দায়ক আৰু কষ্টকৰ হয়, সেইবাবে কাৰণ বিধ উলিয়াই অতি সোনকালে চিকিৎসা কৰাটো জৰুৰী।

আৰম্ভণিতে হোৱা বিষৰ বাবে উপশম হোৱাটো সহজ যদিও এটা সময়ত বিষনাশক ঔষধি সমূহেও হাৰ মানি যায়। আয়ুৰ্বেদ বিজ্ঞানে আগবঢ়োৱা ঔষধি সমূহৰ গুণাগুণ বিশেষ । বিষৰ উপশমৰ বাবে ই হাড়,মাংসপেশী, স্নায়ু তথা সিৰাৰ ওপৰত কাম কৰে। লগতে আয়ুবৰ্ধক আৰু পুষ্টি ওপৰতো গুৰুত্ব প্ৰদান কৰি ৰোগ নাশ কৰে আৰু ৰোগীক স্বাস্থ্যৱান কৰি তোলে। Spondylosis ত  Trayadasang guggulu , spondylitisত yograj guggulu , IVDP ত yogendra Ras, sammerpannag ras, loss of lordosis ত vatgajankush ras, ksheerabala আদি herbomineral formulation ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। ঔষধসমূহৰ কোনো ধৰণৰ পাশ্বক্ৰিয়া নথকাৰ উপৰিও ৰোগৰ কাৰণ বিশেষে  বিশিষ্ট ভাৱে প্ৰয়োগ কৰা হয়। সেইবাবে আয়ুৰ্বেদ ৰোগ নিৰাময় আৰু স্বাস্থ্য ৰক্ষাৰ অৰ্থে অতিশয় বিজ্ঞান সন্মত।

দৈনন্দিন কৰ্মত আমাৰ শৰীৰৰ সন্ধি সমূহৰ প্ৰয়োগ আৱশ্যকীয়। তাৰ ভিতৰত কঁকালৰ মেৰুদণ্ড ই শৰীৰৰ ভাৰ আৰু সাম্যতা বজাই ৰাখে। সেইবাবেই  কঁকালৰ বিষ সচৰাচৰ হোৱা দেখা যায়। ব্যায়াম উপযোগী হয় যদিও প্ৰথম অৱস্থাত ইয়াৰ পৰামৰ্শ দিয়া নহয়। জৰ্জৰিত হৈ থকা হাড় আৰু মাংসপেশীৰ কোষৰ ওপৰত ব্যায়ামে নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায়। আনহাতে নিতৌ  উচিত যোগ চৰ্চা কৰিলে গাঠিঁৰ বিষসমূহ কমাই ৰাখিব পাৰি , উদাহৰণ স্বৰূপে , ভুজংগাসন, ত্ৰিকোণাসন, সেতুবন্ধাসন আদি।

ককাঁলৰ বিষৰ বাবে  উচিত সময়ত গ্ৰ্হণ কৰা আয়ুৰ্বেদ চিকিৎসা যথেষ্ঠ ফলপ্ৰসু হয়। বিষৰ ঔষধ সমূহৰ পাশ্বক্ৰিয়া খৰতকীয়া। সেইবাবে দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে প্ৰয়োগ কৰা অনুপযোগী। আয়ুৰ্বেদ চিকিৎসা ব্যৱস্থাপনাত ৰসায়ন পদ্ধতি প্ৰয়োগ হয়, য’ত ঔষধিসমূহে সুস্থ কোষৰ পুনৰোৎপত্তি কৰায়‌ । ইয়াৰ উপৰিও পঞ্চকৰ্ম পদ্ধতিৰ অৱলম্বন হয়, যাৰ সহায়ত

বাহ্যিক পদ্ধতিৰ দ্বাৰাই ককাঁলৰ বিষৰ চিকিৎসা সম্ভৱ হয়। উক্ত পদ্ধতিসমূহে ৰোগীৰ লক্ষণ নিৰাময় কৰে, ৰোগৰ উৎপত্তি নাশ কৰে আৰু শৰীৰক সুস্থতা প্ৰদান কৰে। ককাঁলৰ বিষৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পোৱাটো এতিয়া সম্ভৱ।  গতিকে, সচৰাচৰ ভুগি থকা ককাঁলৰ বিষক অৱজ্ঞা নকৰি অতি সোনকালে সঠিক চিকিৎসাৰ ওচৰ চপাটো জৰুৰী হৈ পৰিছে। কিছু সংখ্যক বেজী বা শল‍্য চিকিৎসা কেতিয়াও কঁকালৰ বিষৰ উচিত চিকিৎসা হব নোৱাৰে। যিহেতু আয়ুৰ্বেদ চিকিৎসাই সম্পূৰ্ণ চিকিৎসা যেনে –খোৱা ঔষধ ,  ঔষধ প্ৰয়োগ কৰা পঞ্চকৰ্ম থেৰাপি আৰু যোগ ব্যায়াম প্ৰদান কৰে, সেয়েহে, বিষৰ লক্ষণৰ লগতে ৰোগ নিৰাময় সম্ভৱ হৈ পৰে। ঔষধ আৰু থেৰাপি ব্যৱস্থাপনাই ৰোগ নিৰ্মূলৰ লগতে  ৰোগৰ পুনৰাবৃত্তি ৰোধ কৰে আৰু শৰীৰৰ পুষ্টি প্ৰদান কৰে।  নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ বাবে ঔষধসমূহ সেৱন কৰাৰ পিচত এক বিশেষ ৰসায়ন থেৰাপি প্ৰদান কৰা হয় , যাৰ জৰিয়তে ৰোগৰ সময়ত জৰাজীৰ্ণ হোৱা শৰীৰৰ কোষসমূহে ন- পুষ্টি লাভ কৰে।

ফোনঃ ৭০৮৬৬৯১৫২০