পৈতৃক সম্পত্তিত কন্যা সন্তানৰ অধিকাৰঃউচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ৰায়ঃ
হিৰোচিমা বৰা পাঠকঃ
লৰা সন্তানৰ সমান্তৰালকৈ এগৰাকী বিবাহিত ছোৱালীৰো পৈতৃক সম্পত্তিত সমান অংশ থাকে ৷ কিন্তু জীয়াই থাকোঁতে পৈতৃক সম্পত্তিত থকা তাইৰ অংশ উপহাৰ দিব নোৱাৰে ৷ কেৱল ইচ্ছাৰ দ্বাৰাহে তাইৰ সম্পত্তি ৰখাব পাৰে ৷ ২০০৫ চনৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ সিদ্ধান্তই সকলো কন্যাক তেওঁলোকৰ বৈবাহিক স্থিতি নির্বিশেষে কপাৰচেনাৰ কৰি তুলিছে ৷
হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী সংশোধনী আইন ২০০৫ চনৰ ৯ ছেপ্ঢেম্বৰত কার্যকৰী হোৱাৰ সময়ত এক গুৰুত্বপূর্ণ ৰায়দানত মঙলবাৰে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছিল যে হিন্দু অবিভক্ত পৰিয়ালৰ সম্পত্তিত পিতৃ জীয়াই আছেনে নাই, সেয়া নির্বিশেষে পুত্রৰ দৰে কন্যাসকলৰো সমান অধিকাৰ থাকিব ৷
হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন, ১৯৫৬ চনৰ ধাৰা ৬ৰ অধীনত এই অধিকাৰ জন্মগতভাৱে অধিগ্রহণ কৰা হৈছে বুলি দাবী কৰি ন্যায়াধীশ অৰুণ মিশ্র, এছ আব্দুল নাজিৰ আৰু এম আৰ শ্বাহক লৈ গঠিত বিচাৰপীঠে মন্তব্য কৰে, হিন্দু উত্তৰাধিকাৰ আহন, ১৯৫৬ৰ বিকল্প ধাৰা ৬ত সন্নিৱিষ্ট ব্যৱস্থাসমূহে একে ধৰণৰ অধিকাৰ আৰু সংশোধনৰ দৰে কপাৰচেনাৰৰ মর্যাদা প্রদান কৰে ৷ উক্ত সংশোধনীটোৱে পৈতৃক সম্পত্তিত কন্যাসকলক সমান অধিকাৰ দিছিল ৷
১. বিচাৰপীঠে কৈছে যে সংশোধিত হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আহনে পূর্বৱর্তী প্রভাৱ পেলাব ৷ আদালতে সিদ্ধান্ত লয় যে সংশোধিত হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন, যিয়ে কন্যাসকলক পৈতৃক সম্পত্তিৰ সমান অধিকাৰ প্রদান কৰে, ইয়াৰ পূর্বৱর্তী প্রভাৱ পৰিব ৷
২. জ্যেষ্ঠ অধিবক্তা বিশ্বজিৎ ভট্টাচার্যই দিয়া মুখ্য যুক্তিৰ সৈতে এই ৰায়টো সন্মত হৈছিল যে হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন, ১৯৫৬–ৰ বিকল্প ধাৰা ৬–য়ে পুত্রৰ দৰে সংশোধনীৰ আগতে বা পিছত জন্ম হোৱা কন্যাক কপাৰচেনাৰৰ মর্যাদা প্রদান কৰে ৷ কপাৰচেনাৰ এজন ব্যক্তি যাৰ পিতৃ–মাতৃৰ সম্পত্তিৰ জন্মগত অধিকাৰ আছে ৷
২০১৫ চনৰ ৰায়ৰ বিৰুদ্ধে আপীলৰ এটা গোটৰ ৰায়তো এই বিষয়টোৰ ওপৰত আহিছিল যে হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন, ১৯৫৬ৰ সংশোধনী, কন্যাসকলক পৈতৃক সম্পত্তিৰ উত্তৰাধিকাৰী হোৱাৰ সমান অধিকাৰ প্রদান কৰিলে পূর্বৱর্তী প্রভাৱ পৰিব নেকি ৷
ন্যায়ালয়ে ইয়াৰ ১২ৰ পৃষ্ঠাৰ ৰায়ত কৈছিল যে হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন, ১৯৫৬ৰ ধাৰা ৬লৈ প্রবন্ধৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা বিভাজনৰ আইনী কল্পকাহিনীয়ে প্রকৃত বিভাজন বা কপার্চেনাৰীৰ ব্যাঘাত কঢ়িয়াই আনিব পৰা নাছিল ৷ ই লগতে স্পষ্ট কৰে যে কোনো সমসাময়িক ৰাজহুৱা দস্তাবেজ অবিহনে পঞ্জীভুক্ত মৌখিক বিভাজনক বিভাজনৰ আহনী স্বীকৃত পদ্ধতি হিচাপে গ্রহণ কৰিব নোৱাৰি ৷ অৱশ্যে ব্যতিক্রমী ক্ষেত্রত যত মৌখিক বিভাজনৰ আবেদন ৰাজহুৱা নথিপত্রৰ দ্বাৰা সমর্থিত হয় আৰু বিভাজন অৱশেষত একে ধৰণে প্রকাশ কৰা হয় যেন ই আদালতৰ ডিক্রিৰ দ্বাৰা প্রভাৱিত হৈছিল, ইয়াক গ্রহণ কৰা হব পাৰে বিচাৰপীঠে কৈছিল ৷
পৰিচয়ঃ
ন্যায়পালিকাই উত্তৰাধিকাৰী আইনক অধিক মহিলা অনুকূল কৰাৰ দিশত প্রগতিশীল পদক্ষেপ গ্রহণ কৰি আছে ৷ বিনীতা শর্মা বনাম ৰাকেশ শর্মাৰ ১১ আগষ্ট ২০২০ৰ গুৰুত্বপূর্ণ সিদ্ধান্তত, উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ তিনিজনীয়া বিচাৰপীঠে কৈছিল যে হিন্দু অবিভক্ত পৰিয়ালত এইচ ইউ এফ কন্যা আৰু পুত্রৰ সমান কপাৰচেনাৰী অধিকাৰ আছে ৷
ইয়াৰ সিদ্ধান্তত, উচ্চতম ন্যায়ালয়ে দুটা বিষয় স্পষ্ট কৰিছিলঃ
কন্যাসকলে তেওঁলোকৰ জন্মৰ সময়ত কপাৰচেনাৰী অধিকাৰপ্রাপ্ত কৰে, আৰু ২০০৫ চনত হিন্দু উত্তৰাধিকাৰী আইন ১৯৫৬ৰ সংশোধনী গৃহীত হোৱাৰ সময়ত পিতৃসকল জীয়াই থকাৰ প্রয়োজন নাছিল ৷
কপাৰচেনাৰ বনাম সদস্যঃ
এইচ ইউ এফত দুটা শ্রেণীৰ ব্যক্তি আছে অর্থাৎ সদস্য আৰু কপাৰচেনাৰ ৷
এজন কপাৰচেনাৰ হৈছে এনে এজন ব্যক্তি যি তেওঁলোকৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁলোকৰ পিতৃৰ সম্পত্তিৰ অধিকাৰ প্রাপ্ত কৰে , আৰু যিকোনো সময়তে কপাৰচেনাৰীৰ বিভাজন দাবী কৰিব পাৰে ৷ কিন্তু এজন সদস্য কেৱল তত্ত্বাৱধানৰ অধিকাৰী আৰু কপাৰচেনাৰীত কোনো উত্তৰাধিকাৰ বা বিভাজনৰ অধিকাৰ প্রদান কৰা নহয় ৷
পত্নীৰ বাবে কিবা সলনি হৈছে নেকি
এহ বিচাৰৰ দ্বাৰা কপাৰচেনাৰৰ কন্যাসকল উপকৃত হব ৷ অৱশ্যে কপাৰচেনাৰৰ পত্নীৰ স্থিতি একেই আছে ৷ সেয়েহে পত্নীৰ কেৱল ৰক্ষণাবেক্ষণৰ সীমিত অধিকাৰ আছে আৰু তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ স্বামীৰ সম্পত্তিৰ বিভাজন বিচাৰিব নোৱাৰে আন বস্তুৰ লগতে ৷
ছোৱালীৰ বাবে কি সলনি হৈছে
কন্যাসকলক এতিয়া কপাৰচেনাৰৰ পুত্রৰ সৈতে সমান ব্যৱহাৰ কৰা হব আৰু তেওঁলোকৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁলোকৰ দেউতাকৰ সম্পত্তিত সমান কপাৰচেনাৰী অধিকাৰ প্রদান কৰা হব ৷ লগতে কন্যাৰ বৈবাহিক স্থিতিয়ে ২০০৫ চনৰ সংশোধনীৰ দ্বাৰা তেওঁলোকক প্রদান কৰা অধিকাৰবোৰ প্রভাৱিত নকৰিব ৷
১. কন্যাসকলে এতিয়া তেওঁলোকৰ দেউতাকৰ কপাৰচেনাৰী সম্পত্তিৰ বিভাজনৰ বাবে অনুৰোধ কৰিব পাৰে আৰু তেওঁলোকৰ ভাই–ভনী আৰু অন্যান্য কপাৰচেনাৰৰ সৈতে সমান অংশ বিচাৰিব পাৰে ৷ কপাৰচেনাৰী সম্পত্তিত অংশপ্রাপ্ত কৰাৰ পিছত, এগৰাকী মহিলা কপাৰচেনাৰে তেওঁৰ ইচ্ছাত বাছনি কৰা যিকোনো হিতাধিকাৰীক তেওঁৰ এইচ ইউ এফ অংশ প্রদান কৰিব পাৰে ৷
এই পৰিৱর্তনবোৰৰ প্রকৃত প্রভাৱ কি
যদিও এইটো এটা যুগান্তকাৰী ৰায় যিয়ে পূর্বৰ বিভ্রান্তি আৰু আহনৰ অধীনত মহিলাৰ অধিকাৰ উন্নত কৰিছে, ইয়াৰ বাস্তৱ–পৃথিৱীৰ প্রয়োগ সীমিত৷ ৰায়টো কেৱল এইচ ইউ এফ সম্পত্তি হিন্দু অবিভক্ত সম্পত্তিৰ ক্ষেত্রত প্রযোজ্য হয় আৰু ব্যক্তিগতভাৱে ধাৰণ কৰা ব্যক্তিগত বা স্ব–আহৰণ কৰা সম্পত্তিত প্রভাৱিত নকৰে ৷
ব্যক্তিগত আৰু স্ব–ধিগ্রহণ কৰা সম্পত্তিবোৰ ইচ্ছাবাচক বা অন্তর্নিহিত উত্তৰাধিকাৰী আইনৰ অধীনত প্রদান কৰা হয় ৷ বাস্তৱত, মূল্যৱান পাৰিবাৰিক ব্যৱসায়ত মালিকীস্বত্বৰ অধিকাৰসহ বেছিভাগ ব্যক্তিগত সম্পদ, পিতৃপুৰুষ বা প্রচাৰকৰ ব্যক্তিগত নামত বা ব্যক্তিগত ড্রাষ্টত, কোম্পানী বা সীমিত দায়বদ্ধতা অংশীদাৰিত্ব ৰখা হয় ৷ পুৰণি ব্যৱসায়িক পৰিয়ালবোৰে এইচ ইউ এফ–ত কিছু পৈতৃক সম্পদ ৰাখিব পাৰে, কিন্তু এনে ধৰণৰ সম্পত্তিৰ পৰিমাণ আৰু ভৌতিকতা সাধাৰণতে সীমিত হয় ৷ এই বিচাৰে প্রকৃত সম্পদ কন্যাৰ হাতত স্থানান্তৰ কৰাত সহায় নকৰিব পাৰে ৷ অৱশ্যে যদিও আৰু অধিক কৰিব লাগিব, তথাপি এই সিদ্ধান্ত কন্যাসকলৰ বাবে এক বিজয় ৷
ফোনঃ ৯৯৫৪২-৪৪৩৬৯