মানসিক চাপে আপোনাৰ টোপনিত প্ৰভাৱ পেলাইছে নেকি ?

মৃদুস্মিতা নেওগ

মানসিক চাপ মানে কি?

মানসিক চাপেহৈছে কোনো ভাবুকিৰ প্ৰতি শৰীৰৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক প্ৰতিক্ৰিয়াক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মানসিক চাপৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ’লে মগজুৱে যুঁজ বা উৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সূচনা কৰে, যিটো এড্ৰিনেলিনৰ দৰে হৰম’নৰ নিৰ্গমনৰ পৰা আৰম্ভ হয়। এই হৰম’নবোৰৰ ফলত ৰক্তচাপ, পেশীৰ টান, উশাহ-নিশাহ আৰু হৃদস্পন্দন, আৰু তেজৰ চেনিৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ লগতে সজাগতাৰ মাত্ৰা অধিক হয়, বিষৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতা কমি যায়, আৰু হজম শক্তি লেহেমীয়া হয়। এই সকলোবোৰ পৰিৱৰ্তনৰ উদ্দেশ্য হৈছে এজন ব্যক্তিক কোনো প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱাত মুখামুখিকৈ বা নিৰাপদ স্থানলৈ পলায়ন কৰাত সহায় কৰা। মানসিক চাপৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ দ্বিতীয় অংশত কৰ্টিছলকে ধৰি হৰম’নৰ এটা কেছকেড জড়িত হৈ থাকে, যিটো মানসিক চাপৰ সময়ত অধিক পৰিমাণে নিৰ্গত হয়। কৰ্টিছলে শৰীৰক তাৎক্ষণিক আক্ৰমণকাৰীৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ প্ৰস্তুত হোৱাত সহায় কৰে।

মানসিক চাপে প্ৰায়ে টোপনিৰ গুণাগুণ আৰু সময়সীমাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়। মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ অভাৱ দুয়োটাই শাৰীৰিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। বয়স আৰু অন্যান্য কাৰকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি মানুহে ৰাতি ৭–৯ ঘণ্টা টোপনিৰ লক্ষ্য ৰাখিব লাগে বুলি বিশেষজ্ঞসকলে পৰামৰ্শ দিয়ে। গৱেষণা আৰু প্ৰতিবেদন অনুসৰি ৩৫.২ % প্ৰাপ্তবয়স্কই প্ৰতি নিশা ৭ ঘণ্টাৰ কম টোপনি গৈছে। ইয়াৰ ফলত টোপনিৰ অভাৱ হ’ব পাৰে যাৰ ফলত স্থায়ী শাৰীৰিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।

মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ মাজৰ সম্পৰ্ক

মানসিক চাপৰ বহুতো নেতিবাচক অৰ্থ আছে যদিও ই মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত বিকশিত হোৱা এক প্ৰতিক্ৰিয়া য’ত তেওঁলোকে গুৰুত্বপূৰ্ণ বা বিপজ্জনক পৰিস্থিতিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিব পাৰে। মানুহৰ ক্ষেত্ৰত মানসিক চাপৰ ফলত অটোনমিক নাৰ্ভাছ চিষ্টেম (ANS)ৰ পৰা এড্ৰিনেলিন আৰু কৰ্টিছল আদি হৰম’ন নিৰ্গত হ’ব পাৰে। এই হৰম’নবোৰে হৃদস্পন্দন বৃদ্ধি কৰি গুৰুত্বপূৰ্ণ অংগ আৰু পেশীলৈ অধিক দক্ষতাৰে তেজ চলাচল কৰে, প্ৰয়োজন হ’লে তৎক্ষণাত ব্যৱস্থা ল’বলৈ শৰীৰক প্ৰস্তুত কৰে। এই প্ৰতিক্ৰিয়াক যুঁজ বা উৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়া বুলি জনা যায় আৰু বিৱৰ্তনৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত মানুহৰ অস্তিত্বৰ বাবে ই অতি প্ৰয়োজনীয় আছিল। আজিকালি যিবোৰ বিষয় জীয়াই থকাৰ বাবে ভাবুকি নহয়, সেইবোৰে যুঁজ বা উৰণৰ সঁহাৰিৰ সূচনা কৰিব পাৰে। যেনে, কৰ্মক্ষেত্ৰত হোৱা সমস্যা বা সম্পৰ্কৰ অসুবিধা।

দীৰ্ঘম্যাদী মানসিক চাপে শৰীৰত কিদৰে ক্ষতি কৰে

মাজে মাজে মানসিক চাপ অনুভৱ কৰাটো স্বাভাৱিক, কিন্তু দীৰ্ঘদিনীয়া মানসিক চাপৰ অনুভৱৰ ফলত স্নায়ুতন্ত্ৰই দীৰ্ঘদিন ধৰি উত্তেজনাৰ উচ্চ অৱস্থা বজাই ৰাখিব পাৰে। এই অৱস্থাত থকাটোৱে দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে শাৰীৰিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।মানসিক চাপৰ এটা প্ৰভাৱ হ’ল ইয়াৰ ফলত টোপনিৰ অভাৱ হ’ব পাৰে। সঘনাই সজাগতাৰ উচ্চ অৱস্থাত থাকিলে টোপনি আৰম্ভ হোৱাত বিলম্ব ঘটিব পাৰে আৰু ৰাতি দ্ৰুত, উদ্বিগ্ন চিন্তাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। তেতিয়া অপৰ্যাপ্ত টোপনিয়ে আৰু অধিক মানসিক চাপৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

২০২৫ চনত নেশ্যনেল স্লিপ ফাউণ্ডেশ্যন (এন এছ এফ) আৰু আনুষংগিক সংস্থাসমূহে ভাৰতত ক্ৰমবৰ্ধমান টোপনিৰ সংকটৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিছে, অধ্যয়নত টোপনিৰ সমস্যাৰ উচ্চ হাৰ আৰু স্বাস্থ্য, সুস্থতা, আৰু উৎপাদনশীলতাৰ ওপৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱৰ কথা প্ৰকাশ পাইছে।

প্ৰতিবেদনৰ পৰা মূল তথ্য আৰু অন্তৰ্দৃষ্টি:–

টোপনিৰ সমস্যাৰ উচ্চ প্ৰাদুৰ্ভাৱ:

অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ভাৰতত টোপনিৰ বিকাৰ আৰু টোপনিৰ মানদণ্ডৰ নিম্নগামী প্ৰাদুৰ্ভাৱ যথেষ্ট বেছি, যথেষ্ট শতাংশ প্ৰাপ্তবয়স্কই টোপনি অহা বা টোপনি বজাই ৰাখিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

কৰ্ম আৰু সম্পৰ্কৰ ওপৰত প্ৰভাৱ:

টোপনিৰ অভাৱে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ কাম-কাজত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায়, বহু কৰ্মচাৰীয়ে ভাগৰুৱা হোৱাৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰে, আৰু অসুস্থতাৰ ছুটীৰ সূচনা কৰে। বেয়া টোপনিয়েও সম্পৰ্কত টান দিব পাৰে, ভাৰতীয়ৰ এক উচ্চ শতাংশই তেওঁলোকৰ সংগীৰ ফলত টোপনিৰ অসুবিধাৰ সন্মুখীন হয়।

লিংগৰ পাৰ্থক্য:

ভাৰতৰ মহিলাসকলে পুৰুষতকৈ টোপনিৰ মানদণ্ড বেয়া অনুভৱ কৰে, হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ (menopause) ভূমিকা।

ডিজিটেল নিৰ্ভৰশীলতা আৰু টোপনি:

শোৱাৰ আগতে ডিজিটেল ডিভাইচৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰ ভাৰতত টোপনিৰ ব্যাঘাতৰ এক প্ৰধান অৰিহণা।

টোপনিৰ অভাৱৰ প্ৰভাৱ:

পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে টোপনি নোপোৱাৰ ফলত নেতিবাচক মেজাজ, শক্তি কম, মনোনিৱেশ কৰাত অসুবিধা, আৰু সাধাৰণভাৱে সচৰাচৰৰ দৰে কাম কৰিব নোৱাৰাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।

টোপনিৰ অভাৱৰ ফলত কিছুমান পৰিস্থিতিত ভয়াৱহ পৰিণতি হ’ব পাৰে, যেনে কোনো ব্যক্তিয়ে গাড়ী চলালে বা ভাগৰুৱা অৱস্থাত গধুৰ যন্ত্ৰপাতি চলালে ব্যাঘাত জন্মিব পাৰে।

মাজে মাজে ৰাতি বেয়া টোপনি অহাৰ ফলত ক্ষতি হোৱাৰ সম্ভাৱনা কম যদিও ধাৰাবাহিকভাৱে টোপনিৰ অভাৱত কেইবাটাও দীৰ্ঘদিনীয়া স্বাস্থ্যজনিত অৱস্থাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব পাৰে।

চেণ্টাৰ ফৰ ডিজিজ কণ্ট্ৰল এণ্ড প্ৰিভেনচনৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি প্ৰতি নিশা ৭ ঘণ্টাৰ কম টোপনি অহা লোকসকলৰ তলত উল্লেখ কৰা অৱস্থাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়।

• মেদবহুলতা (Obesity)
• হৃদৰোগ (Heart disease)
• ডায়েবিটিছ (Diabetes)
• আঘাত (Stroke)
• হতাশা (Depression ডিপ্ৰেচন)
• বাতবিষ (Arthritis)
• বৃক্কৰ ৰোগ (Kidney Disease)

যদিও বিভিন্ন কাৰকে এই অৱস্থাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, টোপনিৰ অভাৱে ইহঁতৰ বিকাশত অৰিহণা যোগাব পাৰে।

টোপনি ভাল কৰিবলৈ মানসিক চাপৰ মাত্ৰা হ্ৰাস কৰাৰ কিছু উপায়

শোৱাৰ আগতে সন্ধিয়া মানসিক চাপৰ মাত্ৰা কমাই বহু লোকে টোপনিৰ সময় আৰু মান উন্নত কৰিব পাৰিলেহেঁতেন।

তলৰ জীৱনশৈলীৰ পৰিৱৰ্তনে মানসিক চাপ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে:

মাইণ্ডফুলনেছ ধ্যান

মাইণ্ডফুলনেছ মেডিটেচন হৈছে এক শিথিলতা কৌশল যাৰ লক্ষ্য হৈছে মানুহক বৰ্তমানৰ মুহূৰ্তটোৰ প্ৰতি অধিক সচেতন কৰা। লক্ষ্য হৈছে শৰীৰৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰত ঘটি থকা সকলো চিন্তা, অনুভৱ, অনুভূতিৰ প্ৰতি কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া নকৰাকৈ স্বীকাৰ কৰা।

গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে এই কৌশলে মানসিক সুস্থতাৰ বাবে কেইবাটাও উপকাৰ প্ৰদান কৰে।

শুই উঠাৰ আগতে ১০–৩০ মিনিটৰ বাবে মাইণ্ডফুলনেছৰ অভ্যাস কৰাটো মানসিক চাপ কমোৱাৰ আৰু টোপনি ভাল কৰাৰ এক ফলপ্ৰসূ পদ্ধতি হ’ব পাৰে।

ব্যায়াম

শাৰীৰিক ব্যায়াম মানসিক স্বাস্থ্য আৰু সুস্থতা উন্নত কৰাৰ লগতে শাৰীৰিক উপকাৰিতাৰ বাবে এক উপযোগী আহিলা।

গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে মানসিক সুস্থতাৰ ওপৰত শাৰীৰিক ব্যায়ামৰ প্ৰভাৱে ইয়াক উদ্বেগ আৰু মানসিক চাপৰ সৈতে জড়িত বিকাৰৰ বাবে উপযুক্ত চিকিৎসা কৰি তুলিব পাৰে, যাৰ ফলত অন্যান্য চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস পাব পাৰে।

২০১৭ চনত প্ৰকাশিত এক পৰ্যালোচনাত দেখা গৈছে যে শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপে উদ্বেগ আৰু মানসিক চাপৰ লক্ষণসমূহ হ্ৰাস কৰাত ফলপ্ৰসূ হোৱা দেখা গৈছে।

অন্যান্য তথ্য প্ৰমাণেও প্ৰকাশ কৰে যে টোপনিৰ অসুবিধা থকা ৪০ বছৰৰ ওপৰৰ লোকৰ টোপনিৰ মান উন্নত কৰাত ব্যায়ামৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰে।

মধ্যমীয়া বা উচ্চ তীব্ৰতাসম্পন্ন শাৰীৰিক ব্যায়াম, যেনে ৩০ মিনিট দৌৰা, ই মানসিক চাপৰ মাত্ৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু টোপনিৰ মান উন্নত কৰিব পাৰে।

 আন জীৱনশৈলীৰ পৰিৱৰ্তন যেনে…

• অধিক স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ সৈতে খাপ খুৱাই লোৱা
• কেফেইন আৰু মদ্যপান কম কৰা
• বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ পৰা সমৰ্থন বিচৰা

মানসিক চাপ হ্ৰাস কৰাটো অতি প্ৰত্যাহ্বানজনক হ’ব পাৰে। প্ৰায়ে কাম বা কোনো সম্পৰ্কৰ সৈতে জড়িত মানসিক চাপৰ উৎস চিনাক্ত কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। যদিও এই সমস্যাবোৰৰ সমাধান কঠিন আৰু লেহেমীয়া হ’ব পাৰে, তথাপিও ভাল হ’বলৈ মানসিক চাপৰ উৎস আঁতৰোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয়।

মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ মাজত ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। মানসিক চাপে টোপনিৰ গুণাগুণ আৰু সময়সীমাৰ ওপৰত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে, আনহাতে অপৰ্যাপ্ত টোপনিয়ে মানসিক চাপৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ অভাৱ দুয়োটাই স্থায়ী শাৰীৰিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

যিসকল লোকে মানসিক চাপ বা টোপনিৰ অভাৱৰ সমস্যাত পৰিছে তেওঁলোকে এই সমস্যাসমূহ অকলে মোকাবিলা কৰিবলৈ চেষ্টা নকৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।

মানসিক স্বাস্থ্যৰ পেছাদাৰীসকলে যত্ন আৰু পথ প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে, আৰু বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে অতিৰিক্ত সহায় আগবঢ়াব পাৰে।

ফোন নং : ৭০০২২১৮৮৪৫