গ্রেভ ৰবিং

পুষ্পাঞ্জলি শিৱমশর্মা

প্রাচীন মিছৰত প্রায় ১৩০০ খ্রীষ্টপূর্বৰ সময়ছোৱাত দেশৰ আটাইতকৈ গৌৰৱশালী বুলি পৰিচিত আৰু বিশ্ব প্রসিদ্ধ পিৰামিডবোৰৰ আক্রমণ এক উল্লেখযোগ্য সমস্যা হিচাপে দেখা দিছিল৷ এই আক্রমণৰ মুখ্য উদ্দেশ্য আছিল কবৰ লুট কৰা যাক গ্রেভ ৰবিং বোলে৷ আক্রমণকাৰী আৰু ডকাইতবোৰে পিৰামিডৰ ফেৰাউনৰ সমাধি লুট কৰি তাৰ ভিতৰৰ বহু মূল্যৱান সামগ্রী চুৰি কৰি লৈ গৈছিল বুলি ইতিহাসৰ পাতত উল্লেখ আছে৷ গ্রেভ ৰবিং বা যাক কবৰ ডকাইতি বোলে, বা সমাধি অভিযান বা মৃতদেহ ডকাইত কৰা বুলিও জনা যায়, হাজাৰ হাজাৰ বছৰ ধৰি এহটো সমাজৰ এক নিকৃষ্ট সামাজিক সমস্যা হিচাপে চলি অহাৰ প্রমাণ পোৱা যায়৷ কবৰ ডকাইতি কেতিয়া আৰম্ভ হৈছিল, তাৰ সঠিক সময়সীমা স্পষ্ট নহয় যদিও ইয়াত কিছুমান উল্লেখযোগ্য ঐতিহাসিক দৃষ্টান্তৰ ভিতৰত উনুকিয়াব পাৰি৷

প্রধানকৈ প্রাচীন গ্রীচ আৰু ৰোমত প্রায় ৫০০ খ্রীষ্টপূর্বত কবৰ ডকাইতি কৰাটো তাত এক সাধাৰণ কথা আছিল৷ কিয়নো কবৰসমূহত প্রায়ে মৃতকৰ সৈতে গহনা, মৃৎশিল্প, ভাস্কৰ্য আদি মূল্যৱান সামগ্রী সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু সেইবোৰৰ লোভতে দুষ্টলোকে এহ দুষ্কৰ্ম  সংঘটিত কৰিছিল৷ মধ্যযুগীয় ইউৰোপত প্রায় ১০০০-১৫০০ খ্রীষ্টাব্দ কবৰ ডকাইতিৰ সৈতে প্রায়ে গহনা, বস্ত্র, ধাতুৰ কামৰ দৰে মূল্যৱান সামগ্রী অনায়াসে পোৱাৰ লোভৰ বাবে সংঘটিত হৈছিল বুলি উল্লেখ পোৱা যায়৷ ১৮ আৰু ১৯ শতিকা প্রায় ১৭০০-১৯০০ খ্রীষ্টাব্দ শৰীৰ বিজ্ঞানৰ অধ্যয়নৰ উত্থান আৰু পৰীক্ষাগাৰত মৃতদেহৰ চাহিদাৰ ফলত এই সময়ছোৱাত মৃতদেহ অন্তর্ধান হোৱা আৰু কবৰ লুটপাতৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱা বুলি কোৱা হৈছিল৷

এই ঐতিহাসিক দৃষ্টান্তসমূহে প্রমাণ কৰে যে মানৱ সভ্যতাক লজ্জানত কৰা কবৰ ডকাইতিৰ দৰে এই সমস্যাই সমাজৰ সাংস্কৃতিক আৰু ধর্মীয় নীতি–নিয়মৰ গুৰুতৰ উলংঘা বুলি গণ্য কৰাৰ লগতে বহু ক্ষেত্রত অপৰাধ বুলি বিবেচিত হৈ আহিছে৷ ইতিহাসৰ পাতত কবৰ ডকাইতিৰ বাবে বিভিন্ন কাৰকে প্রভাৱ পেলোৱাৰ কথা স্পষ্টকৈ উল্লেখ আছে৷ তাৰ ভিতৰত প্রধানকৈ আর্থিক লাভ বিষয়টো উল্লেখ কৰিব পাৰি৷ সমাধিত যিহেতু মৃতকৰ লগত প্রায়ে গহনা, মুদ্রা, বা আন বহুমূলীয়া সামগ্রীৰ দৰে মূল্যৱান সামগ্রী পুতি থোৱা হয়, আৰু সেইবোৰ সহজতে লুট কৰিব পাৰি৷ একাংশ কবৰ ডকাইতে মৃতদেহ চুৰি কৰি চিকিৎসা বিদ্যালয়ত শাৰীৰিক অধ্যয়নৰ বাবে বিক্রী কৰিছিল৷

কিছুমান ব্যক্তিয়ে অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰৰ দাস হৈ কবৰ ডকাহতিৰ ফলত কিছুমান অদৃশ্য শক্তি লাভ কৰাৰ আশা ৰাখি এই দুষ্কৰ্ম সংঘটিত কৰিছিল৷ পৃথিৱী কঁপাই তোলা কবৰ ডকাইত কিছুমান বিশ্ব প্রসিদ্ধ উদাহৰণৰ ভিতৰত নাম উনুকিয়াব পাৰি এজন আমেৰিকান হত্যাকাৰী এড গেইনৰ যিয়ে চাহকো আৰু দ্য টেক্সাছ চেহন ছ মেছাক্রৰ দৰে ভয়ানক চিনেমাৰ দ্বাৰা অনুপ্রাণিত হৈ কবৰ ডকাইতিত লিপ্ত হৈছিল৷ আমেৰিকান চাইকো নামেৰেও পৰিচিত এড গেইন আছিল ১৯৫০ চনত জঘন্য অপৰাধ সংঘটিত কৰা এজন কুখ্যাত কবৰ ডকাইত আৰু ছিৰিয়েল কিলাৰ৷ গেইনৰ কবৰ ডকাইতিৰ আঁৰৰ দুটা উদ্দেশ্য আছিল৷ এডে মানুহৰ মূৰৰ খোলৰ খুলি আৰু হাড় আহৰণ কৰি সেইবোৰক বিচিত্র আচবাব আৰু কাপোৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ বিচাৰিছিল৷ এডে নাৰীৰ শৰীৰৰ অধিকাৰী হোৱাৰ ইচ্ছাও পুহি ৰাখিছিল৷

১৯৫৭ চনত গেইনৰ অপৰাধ ধৰা পৰে, যেতিয়া আৰক্ষীয়ে এডৰ ফার্ম হাউছত লাওখোলা, হাড, ছালৰ মাস্ক্কে ধৰি মানুহৰ অৱশিষ্ট উদ্ধাৰ কৰে৷ এডৰ ভয়ংকৰ কার্যসমূহৰ ভিতৰত আছিল মৃতদেহ খনন কৰা, মানুহৰ ছালৰ পৰা কাপোৰ আৰু আনুষংগিক সামগ্রী নির্মাণ কৰা আৰু নেক্রফিলিয়াত লিপ্ত হোৱা৷ ১৯ শতিকাৰ সময়ছোৱাত লণ্ডনতো কবৰ ডকাইতৰ এটা দলে, মৃতদেহ চুৰি কৰি চিকিৎসা বিদ্যালয়ত বিক্রী কৰাৰ উল্লেখ পোৱা যায়৷ পৃথিৱীৰ সকলো প্রান্ততে কবৰ ডকাইতি কৰাটো এটা গুৰুতৰ অপৰাধ, আৰু এই কামত জড়িত হৈ ধৰা পৰাসকলে কাৰাদণ্ড আৰু জৰিমনাকে ধৰি কঠোৰ শাস্তিৰ সন্মুখীন হব লাগে৷ ইতিহাসৰ বুকুত কবৰ ডকাইতিৰ সৈতে জডিত কুখ্যাত ঘটনাৰ ভিতৰত আব্রাহাম লিংকনৰ মৃতদেহ চুৰি আছিল অন্যতম৷ ১৮৭৬ চনত ইলিনয়ৰ স্প্রিংফিল্ডৰ অক ৰিজ কবৰস্থানৰ পৰা দুর্বৃত্তই আমেৰিকাৰ প্রাক্তন ৰাষ্ট্রপতি আব্রাহাম লিংকনৰ মৃতদেহ চুৰি কৰাৰ চেষ্টা চলাইছিল৷ মুক্তিপণৰ দাবীত চোৰকেইটাক প্রেৰিত কৰিছিল যদিও কর্তৃপক্ষই ধৰা পৰাত তেওঁলোকৰ পৰিকল্পনা বিফল হৈছিল৷

১৮১৬ চনত বিখ্যাত ইংৰাজ কবি লর্ড বাইৰনৰ কবৰো, কবৰ ডকাইতৰ দ্বাৰা অপৱিত্র কৰা হৈছিল৷ দুর্বৃত্তই বাইৰনৰ মূৰৰ খোলাটো চুৰি কৰি লৈ যায় যদিও পুনঃ উদ্ধাৰ কৰি তেওঁৰ কবৰলৈ ঘূৰাই অনা হৈছিল৷ ১৯৯১ চনত ৰাছিয়াৰ দ্বিতীয় জাৰ নিকোলাছ আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালৰ কবৰো দুর্বৃত্তই অপৱিত্র কৰিছিল৷ চোৰে কবৰৰ পৰা গহনা আৰু অন্যান্য মূল্যৱান সামগ্রী চুৰি কৰি লৈ যায়, পিছত সেইবোৰ উদ্ধাৰ কৰি ৰাছিয়া চৰকাৰক ঘূৰাই দিয়া হয়৷ এনেকুৱা ঘটনাবোৰে মানুহৰ স্বভাৱৰ এক কুটিল আৰু চৰিত্রৰ অন্ধকাৰ দিশটো প্রতিফলিত কৰে৷ মনোবিজ্ঞানৰ মতে কবৰ ডকাইতে বিভিন্ন কাৰণত এই কার্যত লিপ্ত হয়, কবৰত গহনা, মুদ্রা বা অন্যান্য বহুমূলীয়া সামগ্রীৰ দৰে মূল্যৱান বস্তু সহজে পোৱাৰ বাবে৷ কবৰ ডকাইতে মৃতকৰ পৰিয়ালৰ পৰা মুক্তিপণ দাবী কৰি সহজে ধন ঘটিব পাৰে মৃতদেহ ওভতাই দিয়াৰ বাবে৷

কিছুমান মানসিক ভাৰসাম্য হেৰুওৱা ব্যক্তিয়ে নিষিদ্ধ কার্য সংঘটিত কৰাৰ বাবে বা এক নৃশংস ৰোমাঞ্চ আৰু উত্তেজনাৰ বাবেও কবৰ ডকাইতিৰ কামত লিপ্ত হোৱাৰ উদাহৰণ ইতিহাসৰ পাতত উল্লেখ আছে৷ মানসিক স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ বশৱর্তী হৈ একাংশই কিছুমান ক্ষেত্র নির্দিষ্ট কবৰক প্রতিশোধৰ কার্য হিচাপে বা মৃতক বা তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ প্রতি ক্ষোভ প্রকাশ কৰিবলৈ লক্ষ্য কৰি লয়৷ মন কৰিবলগীয়া যে কবৰ ডকাইতি কৰাটো এটা গুৰুতৰ অপৰাধ আৰু ই মৃতকৰ পৰিয়াল আৰু আপোনজনৰ বাবে যথেষ্ট আৱেগিক দুখৰ সৃষ্টি কৰে৷

কবৰ ডকাইতি সমাজৰ বাবে গভীৰ ক্ষতিকাৰক, মৃতকৰ পৰিয়াল আৰু আপোনজনৰ আৱেগিক আঘাত আৰু দুখৰ সৃষ্টি কৰাৰ লগতে আস্থা আৰু সামাজিক সংহতিকো ক্ষতিগ্রস্ত কৰে৷ কবৰক অপৱিত্র কৰি মূল্যৱান সামগ্রী চুৰি কৰি কবৰ ডকাইতে মৃতকৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু পৰম্পৰাক অসন্মান কৰে, যাৰ ফলত সমাজৰ সদস্যসকলৰ মাজত অশান্তি, চিন্তা আৰু হতাশাৰ উদ্রেক হয়৷ তদুপৰি কবৰ ডকাইতিৰ ফলত অসন্মান, আইনৰ প্রতি অৱজ্ঞা আৰু নৈতিক অৱক্ষয়ৰ সংস্কৃতিক স্থায়ী কৰি ৰখা হয়, শেষত সম্প্রদায়সমূহক একত্রিত কৰা সামাজিক তন্ত্র আৰু মূল্যবোধসমূহক খহাই পেলোৱাৰ দৰে অৱস্থাৰ সৃষ্টি হয়৷
কবৰ ডকাইতিৰ সমস্যাটো সমাধান কৰিবলৈ বহুমুখী পন্থাৰ প্রয়োজন৷ চৰকাৰ আৰু বিভাগীয় কর্তৃপক্ষই কবৰ ডকাইতিৰ বাবে কঠোৰ আইন আৰু শাস্তি স্থাপন আৰু বলৱৎ কৰা উচিত, লগতে কবৰস্থান আৰু কবৰস্থানত নিৰাপত্তা ব্যৱস্থা বৃদ্ধি কৰা উচিত৷ ইয়াৰ উপৰি সম্প্রদায়সমূহে মৃতক আৰু তেওঁলোকৰ চূড়ান্ত বিশ্রাম স্থানক সন্মান জনোৱাৰ সাংস্কৃতিক, আৱেগিক আৰু আধ্যাত্মিক তাৎপর্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিবলৈ শিক্ষা আৰু সজাগতা অভিযানৰ প্রসাৰ ঘটাব লাগে৷ তদুপৰি কবৰ ডকাইতিৰ ফলত ক্ষতিগ্রস্ত পৰিয়াল আৰু আপোনজনৰ বাবে সহায়ক ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিব লাগে, তেওঁলোকক পৰামর্শ, ক্ষতিপূৰণ আৰু ন্যায় প্রদান কৰিব লাগে৷

কবৰ ডকাইতি এটা বিশ্বব্যাপী সমস্যা, আৰু ই বিভিন্ন স্থানত হব পাৰে৷ কিন্তু কিছুমান অঞ্চল আৰু দেশত দৰিদ্রতা, নিৰাপত্তাৰ অভাৱ, সাংস্কৃতিক প্রথা আদি বিভিন্ন কাৰকৰ বাবে কবৰ ডকাইতিৰ ঘটনা অধিক হোৱা বুলি জানিব পৰা গৈছে৷ ভাৰতত বিশেষকৈ নিৰাপত্তা শিথিল হোৱা গ্রাম্য অঞ্চলত কবৰ ডকাইতি এক উল্লেখযোগ্য সমস্যা এতিয়াও৷ ইজিপ্ততো ইয়াৰ প্রাচীন সমাধি আৰু সমাধিস্থলবোৰত মূল্যৱান সামগ্রী আৰু ধন বিচাৰি ডকাইতিৰ বাবে কবৰ ডকাইতে লক্ষ্য কৰি থাকে৷ চীনৰ বিভিন্ন প্রদেশতো কবৰ লুটপাতৰ বাতৰি পোৱা গৈছে, প্রাচীন সমাধি আৰু সমাধিস্থলীক লক্ষ্য কৰি চোৰে এহ দুষ্কৰ্ম কৰে৷ আফ্রিকাৰ বহু দেশ যেনে দক্ষিণ আফ্রিকা, নাইজেৰিয়া, ঘানাত কবৰ ডকাইতিৰ ঘটনাৰ বাতৰি প্রকাশ হৈ থাকে৷ মেক্সিকো, ব্রাজিল, পেৰুৰ দৰে দেশত বিশেষকৈ গ্রাম্য অঞ্চলত কবৰ ডকাহতিৰ সন্মুখীন হৈছে৷

ইণ্ডোনেছিয়া, মালয়েছিয়া, ফিলিপাহনছৰ দৰে দেশত কবৰ ডকাইতিৰ বাতৰি পোৱা গৈছে৷ মন কৰিবলগীয়া যে কবৰ ডকাইতি যিকোনো ঠাহতে হব পাৰে, আৰু ই কেৱল এই অঞ্চল বা স্থানতে সীমাবদ্ধ নহয়৷ কবৰ ডকাইতিৰ বিশাল নেতিবাচক অর্থ থকাৰ পিছতো অৱশ্যে ইয়াৰ ফলত উল্লেখযোগ্য প্রত্নতাত্ত্বিক আৱিষ্কাৰ, ঐতিহাসিক সামগ্রী সংৰক্ষণ আৰু প্রাচীন সংস্কৃতিৰ বিষয়ে তথ্য লাভৰ দৰে কিছুমান ক্ষেত্রত যোগাত্মক আৰু লাভজনকো দিশকো উন্মোচন কৰিছে, যিয়ে ঐতিহাসিক পৰিঘটনা আৰু ব্যক্তিত্বৰ ওপৰত নতুন পোহৰ পেলাবলৈয়ো সক্ষম হয়৷ তদুপৰি কবৰ ডকাইতিৰ বাবেই ইয়াৰ লগত জড়িত বিশদ অধ্যয়নে কোনো প্রান্তৰ লোকে মৃতকৰ সংস্কাৰৰ লগত জডিত সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক সন্মান জনোৱাৰ গুৰুত্ববোৰৰ বিষয়ে ইতিহাসবিদসকলক জ্ঞান দিব পাৰে, যিবোৰে নতুন তথ্যৰো উন্মোচন ঘটোৱাত সহায়ক হব পাৰে৷

ফোনঃ ৮৪৮৬৮-৯৪৯১৬