বায়’মিমিক্রী

পল্লৱী শইকীয়া

প্ৰকৃতি হৈছে মানুহৰ প্ৰাণস্পন্দন, যি নেকি সঞ্জীৱনী সুধা হৈ আমাৰ জীৱন গতিময় কৰি তোলে । সৃষ্টিৰ প্ৰথম বীজ অংকুৰিত হৈছে এই প্ৰকৃতিৰ কোলাতে। প্ৰকৃতি অবিহনে কোনো জীৱৰে অস্তিত্ব কল্পনা কৰিব নোৱাৰি। প্ৰতিপল প্ৰকৃতিয়ে আমাক “আমি” হৈ বৰ্তী ৰখাত নিৰলস ভূমিকা পালন কৰি আহিছে। এতিয়া সময় হৈছে প্ৰকৃতিৰ মাজত অন্তৰ্নিহিত সম্ভাৱনাক পৰিস্ফুট কৰা। আমাৰ এই লেখাটিৰ জৰিয়তে আমি প্ৰকৃতিয়ে আমাক প্ৰদান কৰা মহান সমলসমুহৰ উপৰিও অন্য এক পদ্ধতি আলোচনা কৰিম যি অদুৰ ভবিষ্যতে আমাৰ চিন্তনক  এক অনন্য স্তৰলৈ উন্নীত কৰিব ।

মিমিক্রী বা অনুকৰণ শব্দৰ অভিধানিক অৰ্থ হ’ল আনৰ কামক নিজৰ আচৰণত প্ৰকাশ ঘটাবলৈ কৰা চেষ্টা। বায়’মিমিক্রী বা জৈৱ অনুকৰণ হ’ল প্ৰকৃতিৰ কিছুমান উপাদানৰ কাৰ্য্যপ্ৰণালী মানৱ সমাজৰ জীৱনশৈলীত ব্যৱহাৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰা। প্ৰকৃতিয়ে অৱলম্বন কৰা কিছুমান কায্যৰ্কৰী পদ্ধতি যিবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰকৃতিৰ দ্বাৰা কাৰ্য্যক্ষম সেই পদ্ধতিৰ মূলনীতিক মানুহে অভিযান্ত্ৰিক কাৰ্যকলাপত ব্যৱহাৰৰ উপযোগী কৰি তুলিছে। যিবোৰ সম্প্ৰতি মানুহৰ জীৱন যাপনৰ উৎপাদন কাৰ্য্যত অধিক নিখুঁত, স্থিতিস্থাপক আৰু বহনক্ষম হিচাপে পৰিগণিত হৈছে।

সৰ্বসাধাৰণতে মানৱ সমাজে সন্মুখীন হোৱা বহুতো সমস্যা প্ৰকৃতিয়ে সমাধান কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। জন্তু, গছ-গছনি আৰু অনুজীৱ সমুহ আচল অৰ্থত প্ৰকৃত অভিযন্তা। তেওঁলোকে জানে কোনটো পদ্ধতিয়ে কাম কৰিব, কোনটো পদ্ধতি উপযুক্ত আৰু কেনে ধৰণৰ  পদ্ধতি পৃথিৱীত বৰ্তী থাকিব । জৈৱ অনুকৰণৰ মূখ্য বিশ্বাসযোগ্য কথাটো হ’ল ৩.৮ বিলিয়ন বছৰৰ গৱেষণা আৰু বিকাশে ইয়াকে প্ৰমাণ কৰে যে এই পদক্ষেপৰ যি কাৰ্য্যক্ষম হৈ নুঠিল সি বৰ্তমান জীৱাশ্ম আৰু যি আমাৰ মাজত বৰ্তী আছে সেয়াই উত্তৰজীৱিতাৰ গোপন ৰহস্য।

জৈৱ অনুকৰণ হৈছে এক ধৰণৰ প্ৰযুক্তিমুখী পদক্ষেপ যি প্ৰকৃতিৰ শিক্ষাক অনুশীলনত প্ৰয়োগ কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। জৈৱ অনুকৰণক প্ৰথম পোহৰলৈ অনা আমেৰিকাৰ প্ৰকৃতি বিজ্ঞান বিষয়ক লেখক জেনিন বেনিয়ুচৰ মতে জৈৱ অনুকৰণে প্ৰকৃতিক এটা আৰ্হি হিচাপে প্ৰত্যক্ষ কৰে আৰু ই প্ৰকৃতিক অধ্যয়ন কৰি পোৱা জ্ঞানেৰে মানুহৰ সমস্যা সমাধানৰ সুত্ৰৰ সন্ধান কৰে। তেওঁৰ মতে জৈৱ অনুকৰণে মানুহৰ নতুনত্বৰ সংযোজনৰ বিচাৰকৰূপে প্ৰকৃতিক পৰিস্থিতিতান্ত্ৰিক মানদণ্ড হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। পৰ্য্যবেক্ষণ, মূল্যায়ন আৰু প্ৰকৃতিক উচিত মূল্য প্ৰদানৰ এক নতুন পদ্ধতি হৈছে এই জৈৱ অনুকৰণ।

মানৱ সমাজৰ জীৱনশৈলীত প্ৰয়োজনীয় প্ৰায় সকলো ক্ষেত্ৰতে এই জৈৱ অনুকৰণ প্ৰযোজ্য। প্ৰকৃতিয়ে সদায় উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ কৰা মূলনীতি হৈছে মিতব্যয়ীতা, উৎপাদিত কোনো দ্ৰব্য যাতে নষ্ট হ’ব লগা নহয় আৰু জৈৱ অনুকৰণো এই মূলনীতিৰ ভিত্তিতে প্ৰতিস্থিত। লাভিৰে কোৱা দৰে কোনোটোৰে ধ্বংস নহয়, কোনোটোৰ সৃষ্টিও নহয় মাথো প্ৰত্যেকেই এটা অৱস্থাৰ পৰা আন এটা অৱস্থালৈ ৰূপান্তৰ ঘটে। গতিকে জৈৱ অনুকৰণ যিহেতু বহনক্ষম উন্নয়ন আৰু গোলকীয় নীতিৰ দায়বদ্ধ গতিকে ই এই ক্ষেত্ৰত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সম্পদসমুহ ব্যৱহাৰত সমতা বৰ্তাই ৰাখিবলৈ সক্ষম হ’ব।

পদুম ফুলৰ পাহিবিলাক ইমান অতি সুক্ষ্মভাৱে ৰুক্ষ যে ইয়াত কোনোধৰণৰ ধুলি-বালি লাগি ধৰিব নোৱাৰে। ইয়াৰ ওপৰেৰে পানী বাগৰি যোৱাৰ লগে লগে পাহিবোৰ একেবাৰে পৰিস্কাৰ হৈ পৰে। ইচপ’ নামৰ এটা জাৰ্মান কোম্পানীয়ে পদুম ফুলৰ পাহি চাৰি বছৰ অধ্যয়নৰ ফলত সেই একে মূলনীতি প্ৰয়োগ কৰি ঘৰৰ দেৱালত ব্যৱহাৰৰ উপযোগী এটা ৰং প্ৰস্তুত কৰি উলিয়ায়। এই অতিসুক্ষ্ম ৰুক্ষ পৃষ্ঠৰ ৰঙে ধুলি-বালি সহজে আতঁৰাই ৰাখে আৰু ঘৰৰ বাহিৰৰ দেৱালক চাফা কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস কৰে। এনেদৰে জৈৱ অনুকৰণে আমাৰ চিন্তনক প্ৰকৃতিৰ কাষ চপাই আনিছে। একেদৰে আন এটা বহুলভাৱে ব্যৱহৃত জৈৱ অনুকৰণ হৈছে ভেলক্ৰ’। ভেলক্ৰ’ উদ্ভাৱন কৰি উলিয়াইছিল ১৯৪১ চনত এজন ছুইচ অভিযন্তা জৰ্জ ডি মেছট্ৰেলে। তেওঁৰ পোহনীয়া কুকুৰৰ গাত লাগি থকা অগৰা গুটি গুচাই থাকোতে এই গুটিবোৰ কেনেদৰে লাগি ধৰিছে বিশ্লেষণ কৰি চোৱাৰ আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিলে । এই অগৰা গুটিৰ শুংবোৰৰ আগত লাগি থকা হাঁকোটাক প্ৰত্যক্ষ কৰাৰ ফলস্বৰূপে আমাৰ মাজত উপলব্ধ হৈ উঠিল বিশ্বব্যাপী ভেলক্ৰ’। চিন্তা কৰি চালে আচৰিত লাগিব যে এইবিধ বস্তু আবিস্কাৰ নোহোৱা হ’লে আজিৰ এই পৃথিৱীয়ে হয়তো ভেলক্ৰ’ জাম্পিং ৰ বিষয়ে জ্ঞাত নহলহেঁতেন।

প্ৰকৃতি বিষয়ক অধ্যয়নৰ জৰিয়তে জৈৱ অনুকৰণে বহুতো জটিল সমস্যাৰ বহনক্ষম সমাধান উলিবলৈ সক্ষম হৈছে। পৰিবেশ অনুকুল সামগ্ৰী আৰু আঁচনি তৈয়াৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো এই জৈৱ অনুকৰণ সহায়ক হৈ পৰিছে । কাৰ্বন নিঃসৰণ ৰোধ কৰা, খৰচ কম কৰা আৰু আবৰ্জনা হ্ৰাসকৰণটো  ই  সহায়ক হয়। অত্যাধুনিক  আৰ্হি প্ৰস্তুতকৰণত প্ৰয়োজনীয় নতুনত্বৰ সংযোজন(Innovation)ৰ ক্ষেত্রটো এই জৈৱ অনুকৰণে বিশেষ ভূমিকা পালন কৰে । জৈৱ অনুকৰণ ধাৰণাটোৱে মানুহ আৰু প্ৰকৃতিক  পুণৰ কাষ চপাই অনাত সহায়ক হৈ উঠিব । যি নেকি অনাগত সময়ত  প্ৰাকৃতিক সম্পদসমুহৰ অপপ্ৰয়োগ  ৰোধ  কৰি যথাযথ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিব। ভবিষ্যতৰ ঔদ্যোগিকৰণ ৪.০ ত জৈৱ অনুকৰণে মূখ্য ভূমিকা পালন কৰিব বুলি অত্যন্ত আশাবাদী। জৈৱঅনুকৰণ হৈছে জীৱবিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ সহযোগীতা যি বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় এক পদক্ষেপ হৈ থিয় দিব।

মানৱ জাতিৰ চিন্তাৰ শেষ নাই। এই চিন্তাৰ পৰিসৰ বৃদ্ধিৰ লগে লগে জীৱন ধাৰণৰ পদ্ধতিৰো আমোল পৰিৱৰ্তন ঘটিছে। সময় পৰিৱৰ্তনশীল। এই পৰিৱৰ্তনৰ লগত নিজকে খাপ খুৱাবলৈ আমিও অহৰহ নিজৰ চিন্তাজগতখনক সম্পূৰ্ণ নতুন ধৰণেৰে সজাই তুলিব লাগিব । জৈৱ অনুকৰণৰ জৰিয়তে আমাৰ প্ৰকৃতিক অক্ষয় আৰু অব্যয় কৰি চিন্তাৰ নতুনত্বৰ বীজ সিচিবলৈ নিজকে সক্ষম কৰি গঢ়ি তোলাটোৱেই সময়ৰ আহ্বান। প্ৰকৃতিৰপৰা আমাৰ শিকিব লগা বহুত আছে । প্ৰকৃতিৰ  লগত  সময় কটোৱা কথাটোৱে আমাক বহল বিশ্বৰ লগত যোগাযোগ স্থাপনত সহায় কৰে লগতে ধামখুমীয়া এই পৃথিৱীত আমাৰ আত্মাক পুনৰ উজ্জীৱিত কৰি তোলে। আমাৰ সৃষ্টিশীলতা বিকাশ কৰিবৰ বাবে আৰু নতুন ধাৰণা মনত সৃষ্টি কৰিবৰ বাবে এটা অতি উত্তম উপায় হৈছে প্ৰকৃতিৰ সৈতে যোগাযোগ স্থাপন। আপেল গছৰ ছাঁত বিশ্ৰাম লৈ থাকোতে নিউটনে মধ্যাকৰ্ষণ শক্তি আবিস্কাৰ কৰাৰ দৰে আমাৰ মনকো নতুন চিন্তাৰে উদ্বুদ্ধ কৰি তুলিবলৈ এই প্ৰকৃতিয়ে আমাক হাত বাউল দি মাতি আছে আমি মাথো নিজৰ মনৰ আহ্বান প্ৰকাশিত কৰাৰ উপায় নিৰ্ধাৰণ কৰিব লাগিব।

ফোনঃ ৮৬৩৮২৩৮১২১