কৰবী বর্মন কলিতা
মানৱ সভ্যতাৰ যুগ আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে ইজনে–সিজনৰ লগত মনৰ ভাব প্রকাশ কৰিবলৈ ভাষাৰ প্রয়োজন হৈছিল ৷ নিজস্ব ভাষাৰ মাধ্যমেৰে মানুহে কথা কবলৈ ধৰিছিল ৷ আৰু সময়ৰ ক্রমবিকাশৰ লগে লগে লিপিবদ্ধ কৰিবলৈ শিকিলে ৷ তেতিয়া প্রয়োজন হৈছিল আখৰৰ ৷ বিভিন্ন ভাষাৰ মাজত সৃষ্টি হল বিভিন্ন বর্ণ বা আখৰৰ ৷ কিন্তু কোন সময়ত প্রথম আখৰৰ সৃষ্টি হয়, তাক আজিও সঠিককৈ ঠাৱৰ কৰিব পৰা নাই ৷ মানৱ সৃষ্টিৰ পিছত ভাষাৰ সৃষ্টি, ভাষা সৃষ্টিৰ পিছত বর্ণমালাৰ সৃষ্টি হয় ৷ পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ আখৰৰ আকৃতি বিভিন্ন ধৰণৰ ৷ পুৰণি ৰোম, গ্রীচ, চীন, ভাৰতবর্ষ, বেবিলন, মিছৰ আদি সভ্য দেশসমূহৰ আখৰবোৰ চাই চীন দেশেই প্রথম আখৰৰ জনক বুলি কব পাৰি ৷
আমাৰ শৰীৰ আৰু মনক সুস্থ আৰু শিথিল কৰি তোলে একোজন মানুহৰ সুন্দৰ হস্তলিপিয়ে ৷ হাতেৰে ধুনীয়া ধুনীয়া প্রতীক গঠন কৰি ভালদৰে সজোৱা কলাই হৈছে কেলিগ্রাফী ৷ শব্দবোৰক স্থান দিয়া আৰু লিপিবদ্ধ কৰাৰ বাবে ই এটা দক্ষতা আৰু কৌশলৰ গোট ৷
কেলিগ্রাফীয়ে স্নায়ুকোষৰ কার্যকলাপক উদ্দীপিত কৰে, যিয়ে আমাক বহল শব্দভাণ্ডাৰ গঢ়ি তোলাত সহায় কৰে আৰু অধিক ব্যাপক পাঠ্য লিখিবলৈ সহায় কৰে ৷
কেলিগ্রাফী লিপিবিদ্যা, লিপিকলা বা হস্তলিপি শিল্প হিচাপেও পৰিচিত, ইংৰাজ Calligraphy) হৈছে হাতৰ আখৰৰ সৈতে সম্পর্কিত একপ্রকাৰৰ দৃশ্যমান শিল্পকলা ৷ এই শিল্পৰ জৰিয়তে কলম বা ব্রাছৰ সহায়ত আখৰৰ নক্সা তৈয়াৰ কৰা হয় ৷
ই এটা কলম, চিয়াঁহীৰ ব্রাছ, বা অন্যান্য লিখাৰ সহায়ত আখৰৰ ডিজাইন আৰু নিষ্পাদন ৷ কেলিগ্রাফীৰ মূল সঁজুলিবোৰ দুটা হল কলম আৰু ব্রাছ ৷ কেলিগ্রাফী কলমৰ নিববোৰ চেপেটা, বৃত্তাকাৰ বা জোঙা হব পাৰে ৷ ইয়াৰ আকৌ মৌলিক সৰঞ্জামখিনি হল ।
পৃষ্ঠাঃ লিখাৰ পৃষ্ঠভাগ কাগজ, ভেলাম, বেৰ মগ, চিনপোষ্ট, আপোনাৰ হাতৰ কব্জি আদি ।
চিয়াঁহীঃ এটা হেণ্ডেলত নিব বা ব্রাছ প্রয়োগৰ বাবে যিকোনো তৰল ৰং ৷
মানৱ শৰীৰঃ আপোনাৰ বহাৰ অৱস্থা, আপোনাৰ পিঠিত থকা টান বা নহয়, আপোনাৰ লিখাৰ বাহুৰ স্বাধীনতা বা নহয়, আপুনি লিখাৰ পৃষ্ঠত আপোনাৰ ওজন কত ৰাখে ইত্যাদি ৷ মহাকাশত আৰু সেই গতিবিধি অতি নিজস্ব ৷ এই চাৰিটাৰ লগতে ইহঁতৰ মাজৰ সম্পর্কবোৰেই হৈছে কেলিগ্রাফীৰ বস্তুগত উপাদান ৷
ধ্রুপদী কেলিগ্রাফী মুদ্রাক্ষৰশিল্প, অ–ধ্রুপদী হস্তলিপিতকৈ পৃথক, কিন্তু কেলিগ্রাফীত উভয় ৰীতিৰ প্রচলন আছে ৷ বাৰু সেয়া এক বিস্তৃত বিষয় ৷ বিবাহ বা অন্য কোনো অনুষ্ঠানৰ আমন্ত্রণপত্র, মুদ্রাক্ষৰশিল্প, মূল হস্তলিখিত লগ ডিজাইন কৰা, ধর্মীয় চিত্র, ঘোষণা, দৃশ্যমান নক্সাকৰণ, স্মৃতি নথি আদিত কেলিগ্রাফীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয় ৷ চলচিচত্র আৰু টেলিভিছনত প্রপ আৰু চলন্ত চিত্র হিচাপে, প্রশংসা–পত্র, জন্ম আৰু মৃত্যু নথি, মানচিত্র আৰু অন্যান্য লিখন কার্যত ইয়াৰ ব্যৱহূত হয় ৷
মুছলমান লেখকসকলে ঈশ্বৰৰ বাক্য প্রচাৰ কৰাৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা একমাত্র কলা আছিল কেলিগ্রাফী ৷ কোৰানৰ পৃষ্ঠাৰ ভিতৰত পোৱা জটিল, সুলিচিত্রৰ বিৱৰণবোৰ আকর্ষণীয় ৷
কোৰানৰ বহুতো অধ্যায় অদ্ভুত আখৰৰ সংমিশ্রণৰ বাবে মুকলি, যাৰ তাৎপর্য অসংখ্য ধৰণে ব্যাখ্যা কৰা হৈছে আৰু ই শাস্ত্রৰ জটিলতাৰ প্রত্যক্ষ প্রতিফলন বুলি কোৱা হয় ৷ ধর্মীয় ব্যৱহাৰ নকৰাকৈ ৷ ৰূপক শিল্প ৷ ঈশ্বৰৰ বাক্যত থকা সৌন্দর্য আৰু জ্যামিতিক সন্মান জনোৱাৰ বাবে মুছলমানসকলে কেলিগ্রাফীৰ ওপৰত নির্ভৰ কৰিছিল ৷
কেলিগ্রাফাৰসকল আছিল অতিশয় সন্মানীয় ব্যক্তি, তেওঁলোকৰ জ্ঞান আৰু বংশ শতিকাজুৰি বিকশিত হৈছিল আৰু প্রজন্মৰ পৰা প্রজন্মলৈ বিয়পি পৰিছিল ৷
ইছলামৰ কিছুমান অতি পৱিত্র স্থান কেলিগ্রাফীৰে সজাই তোলা হৈছে, ইয়াৰে আটাহতকৈ বিখ্যাত হৈছে জেৰুজালেমৰ ডম অৱ দ্য ৰক ৷ ই আটাহতকৈ পুৰণি আৰবী শিলালিপি আৰু সম্পূর্ণৰূপে মোজাহকৰ দ্বাৰা নির্মিত ৷ ইছলামিক শিল্প আৰু স্থাপত্যত কেলিগ্রাফী বহুলভাৱে ব্যৱহূত আৰু ই অন্যান্য সংসৃক্তি আৰু কলাত্মক শৈলীক অনুপ্রাণিত কৰি আহিছে ৷
আজিৰ দিনত কেলিগ্রাফী ব্যৱহাৰৰ মাত্রা বৃদ্ধি পাবলৈ লৈছে ৷ ওপৰত ইতিমধ্যে আলোচনা কৰা অনুসৰি কেলিগ্রাফী এতিয়াও আছে আজি বহুলভাৱে উপস্থিত আৰু বহুতোৰ ভিতৰত অন্যতমৰ ক্ষেত্রত ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ পৰা লাভৱান হোৱা উদ্যোগসমূহ, বিজ্ঞাপন যদিও হাজাৰ হাজাৰ কেলিগ্রাফী ষ্টাইল ফণ্টসমূহ অনলাহনত বিনামূলীয়াকৈ ডাউনলোড কৰিবলৈ সহজে উপলব্ধ, ইয়াত মানুহৰ হাতৰ শিল্পকলা আৰু আৱেগৰ অভাৱ আমাৰ স্বাভাৱিক দুর্বলতাসমূহৰ ওপৰত খেলা ৷ শ্লোগানত পৰম্পৰাগত কেলিগ্রাফী ব্যৱহাৰ কৰা এটা বিজ্ঞাপন অভিযানে আমাৰ অৱচেতনতাৰ গভীৰতালৈ যাব কাৰণ ই আমাৰ মাজত কিছুমান নির্দিষ্ট অনুভৱ আৰু প্রতিচ্ছবি উদগনি দিয়ে ৷ আনহাতে এটা বিশেষ টাইপছেটিং ব্যৱহাৰ কৰা এজনে আমাৰ মনত ৰৈ নাথাকি আমাৰ দৃষ্টি আকর্ষণ কৰিব পাৰে ৷
বছৰ বছৰ ধৰি কেলিগ্রাফীৰ কলাৰ বিকাশ ঘটিছে আৰু কিছুমান শিল্পীয়ে কেলিগ্রাফীৰ সম্পূর্ণ নতুন শৈলী গঢ়ি তোলাৰ দায়িত্ব নিজৰ ওপৰত লৈছে ৷
নীলছ শ্বু মেউলমেনৰ গ্রেফিটি আৰু কেলিগ্রাফীৰ সংযোজনে পৰম্পৰাগত শৈলীলৈ এক সম্পূর্ণ নতুন অনুভৱ আনে, যিটোৱে সাধাৰণতে গ্রেফিটিৰ সৈতে জড়িত নগৰীয়া ভাবক ধৰি ৰাখে, প্রতিটো শব্দৰ সততা হেৰুৱাহ পেলোৱা নাই ৷
কেলিগ্রাফিটিৰ পৰৱর্তী পদক্ষেপৰ দৰে অনুভৱ হয় এটা নিৰন্তৰ কলাত্মক বিৱর্তনৰ জৈৱিক চক্র, এটাৰ ধাৰণাটোৰ সৈতে যিটোৰ নিখুঁত যুক্তি আছে গ্রেফিটি ৷
আজিকালি অধিক স্বীকৃতি লাভ কৰা কেলিগ্রাফীৰ এটা গুৰুত্বপূর্ণ উপকাৰিতা, হল সৃষ্টিৰ ধ্যান–ধাৰণাৰ ক্রিয়া ৷ ই এটা দক্ষতা যাৰ বাবে অতি ধৈর্যৰ প্রয়োজন, আৰু ধৈর্যৰ অভ্যাসত আমি নিজকে মনত থকা আড্ডাবোৰ এৰি দি হাতত থকা কামটোৰ ওপৰত আমাৰ সকলো শক্তি কেন্দ্রীভূত কৰি থকা দেখিবলৈ পাওঁ ৷
যোগ আৰু ধ্যান আদি আধ্যাত্মিক আৰু সুস্থতা কেন্দ্রীভূত কার্যকলাপৰ মহান ধাৰাটোৰ সৈতে ৷ ব্যক্তি আৰু সংস্থাসমূহে নিজকে এনে অনুশীলন মিহলাই আৰু মিল থকা দেখিছে যিয়ে ইজনে সিজনক উপকৃত কৰিব পাৰে, গতিকে যেতিয়া আপুনি আপোনাৰ পৰৱর্তী যোগাসন শ্রেণীলৈ ৰোল আপ কৰে, যদি আপুনি এটা নির্দেশিত ধ্যান কৰাৰ পৰিৱর্তে এটা কেলিগ্রাফী কলম ধৰিবলৈ আমন্ত্রণ জনোৱা হয়, তেন্তে একেবাৰেই আচৰিত নহব ৷ দুয়োটাই একেধৰণৰ লাভ কৰিব ৷
কেলিগ্রাফী শিক্ষণ হল মোটিভেট্ আৰু শিথিলতা প্রদানকাৰী ৷ ই ফাইন মটৰ স্কিল আৰু স্মৃতিশক্তি ধৰি ৰখাত সহায় কৰে ৷ আমি যেতিয়া হাত ব্যৱহাৰ কৰি থাকোঁ তেতিয়া আমি আটাহতকৈ সৃষ্টিশীল হওঁ ৷
ই আমাক আমাৰ চিন্তাধাৰাৰ অর্থ উলিয়াবলৈ সহায় কৰে আৰু সমালোচনাত্মক চিন্তাধাৰাক প্রসাৰিত কৰে ৷ ই আমাৰ আত্মবিশ্বাস বৃদ্ধি কৰে ৷
আজিকালি বিভিন্ন কেৰিয়াৰ গাইড ক্লাছ, অনলাইন, অফলাইন ক্লাছৰ মাধ্যমেৰে কেলিগ্রাফী শিক্ষণ প্রদান কৰা হয় ৷ আজিকালি ছামাৰ কেম্পসমূহত লৰা–ছোৱালীক কেলিগ্রাফীৰ শিক্ষাও প্রদান কৰা পৰিলক্ষিত হৈছে ৷ বর্তমানৰ প্রতিযোগিতামূলক যুগত অভিভাৱকো বহুগুণে সচেতন হবলৈ লৈছে ৷ বহুল জনপ্রিয়তাৰ বাবে বিভিন্ন এক্সপার্টসকলে শিক্ষার্থীক প্রশিক্ষণ দিবলৈ অনুপ্রাণিত হবলৈ লৈছে ৷ আনকি বর্ণমালা, শব্দ, বাক্যৰ ডিজাইনৰ ক্ষেত্রত বিস্তৃত বিশেষজ্ঞতা কেলিগ্রাফীৰ কেৰিয়াৰৰ বাবে উপকাৰী ৷ সূক্ষ্ম কলাৰ পাঠ্যক্রমত লিপি, শৈলী সম্পর্কীয় মূল কথাখিনি দিয়া হব ৷ ফণ্ট, ষ্ট্রক, গভীৰতা, কৌশল আৰু পদ্ধতি ৷ অনলাইন আৰু দূৰ শিক্ষা পদ্ধতিৰ জৰিয়তে কেলিগ্রাফী শিকিব পাৰি ৷ সুন্দৰ এক ব্যতিক্রমী কেৰিয়াৰ মুকলি যুৱক–যুৱতীসকলৰ্ বাবে যিয়ে তেওঁলোকক স্বাৱলম্বী কৰি তুলিবলৈ সক্ষম হব ৷ এক সুন্দৰ হস্তলিপিয়ে সকলোকে আকর্ষিত কৰে, সুন্দৰ হস্তলিপি লিখাগৰাকীৰ ব্যক্তিত্বৰ ওপৰতো ৰেখাপাত কৰে৷ কেলিগ্রাফীৰ গুৰুত্বক সেয়ে হয়তো নুই কৰিব নোৱাৰি ৷